Interview gemeente Heerlen

Het babystartpakket: praktische hulp én een ingang tot gesprek

Wat kan Stichting Babyspullen met haar babystartpakketten voor een gemeente betekenen? “Meerdere dingen”, aldus wethouder Jordy Clemens en projectleider Ankie Debije van de gemeente Heerlen. “Een babystartpakket biedt namelijk praktische hulp én is een goede opening voor een gesprek over verdere hulpverlening.” De gemeente Heerlen werkt samen met Stichting Babyspullen in het kader van haar programma ‘Kansrijk van Start’. In dit interview vertellen Clemens en Debije over de toegevoegde waarde van deze samenwerking.

• 

• 

• 

Kinderen een goede start geven in het leven, dat doel streven zowel Stichting Babyspullen als de gemeente Heerlen na. Stichting Babyspullen doet dit door babystartpakketten te verstrekken aan (aanstaande) ouders die het financieel moeilijk hebben. De gemeente Heerlen geeft dit vorm in haar programma Kansrijk van Start. “Met ons programma Kansrijk van Start willen wij ervoor zorgen dat álle Heerlense kinderen een goede start krijgen in het leven”, vertelt projectleider Ankie Debije. Dit doen we door middel van een aantal actielijnen, zoals Communicatie en Monitoring. Maar ook in de vorm van concrete projecten om ouders en kinderen te helpen. Eén daarvan is de samenwerking met Stichting Babyspullen.” 

Praktische hulp

De samenwerking tussen de gemeente Heerlen en Stichting Babyspullen ontstond in 2019. Debije: “Eén van de onderdelen van het programma Kansrijk van Start is dat wij, aan gezinnen die dit nodig hebben, een pakket willen leveren met praktische spullen zoals kleertjes. Toen we op zoek gingen naar mogelijkheden om dit op te zetten, kwam ik min of meer bij toeval terecht op de website van Stichting Babyspullen. Daar las ik over het babystartpakket en zo is het balletje gaan rollen.”

Sinds die tijd verstrekt Stichting Babyspullen babystartpakketten aan (aanstaande) ouders in Heerlen die het financieel moeilijk hebben. Deze ouders worden aangemeld door de gemeente of een hulpverleningsorganisatie. De gemeente draagt per verstrekt pakket een bedrag van 50 euro bij. Daarvan dekt Stichting Babyspullen de kosten voor het pakket. Ook stelt zij, met de hulp van vrijwilligers, het pakket samen én verzorgt de administratieve en logistieke afhandeling. 

De meerwaarde van het babystartpakket

De meerwaarde van de babystartpakketten zit in twee dingen. Debije: “Allereerst is het heel fijn dat je met het babystartpakket direct iets kunt betekenen voor een gezin. Het pakket bevat niet zomaar een paar kleertjes of knuffeltjes, het is een compleet pakket waar je maanden mee vooruit kunt. Daarnaast, en dat is minstens zo belangrijk, biedt het babystartpakket een goede opening voor een gesprek over verdere hulpverlening. Het is soms moeilijk om een vertrouwensband op te bouwen met een gezin. Mensen zijn toch wat terughoudend. Met het babystartpakket kun je eerst laten zien dat je praktisch iets kunt betekenen. Naar aanleiding daarvan kun je verder kijken wat er nog meer nodig is.”

Clemens beaamt dit van harte. “Het babystartpakket is een hele leuke, luchtige manier om met ouders in gesprek te komen. En als zij dat willen kunnen ze ook andere hulpvragen stellen en zien wat de gemeente hen nog meer te bieden heeft. Dat kan variëren van hulp bij het opgroeien en opvoeden van het kindje tot inkomensondersteuning. Soms blijkt dat ouders het financieel moeilijk hebben maar niet weten dat ze recht hebben op bepaalde ondersteuning. Dan ben ik dolblij dat we op deze manier die ouders daarop kunnen wijzen en daarmee de situatie voor het hele gezin kunnen verbeteren.”

“Een babystartpakket biedt praktische hulp én is een goede opening voor een gesprek over verdere hulpverlening”

Samenwerking biedt voordelen

Debije ziet meerdere voordelen van een samenwerking met Stichting Babyspullen. “Veel gemeenten willen iets betekenen om hun jongste inwoners een kansrijke start te bieden. Met het babystartpakket kun je direct iets regelen voor een gezin. Daarnaast draagt het ook bij aan de doelstelling van veel gemeenten om meer ondersteuning te bieden ‘aan de voorkant’. Tot slot is het financieel aantrekkelijk. Met een klein budget kun je al iets voor je doelgroep betekenen.” 

Debije is tevreden over de samenwerking met Stichting Babyspullen. “Het aanvragen van een babystartpakket is heel gemakkelijk. En eenmaal aangevraagd hoef je je ook geen zorgen te maken of het wel geleverd wordt. Dat gaat eigenlijk allemaal vanzelf. Ook qua financiering werkt het heel prettig. Stichting Babyspullen stuurt een factuur voor het aantal babystartpakketten dat in onze gemeente is verstrekt. Dat is voor ons ook direct een fijne terugkoppeling.” Binnen Heerlen worden er tot nu toe jaarlijks bijna 60 babystartpakketten verstrekt. 

Lees hier welke gemeentes al meedoen.

Gelijke kansen voor alle kinderen

Voor de toekomst hebben Debije en Clemens één grote wens: gelijke kansen voor alle kinderen. Debije: “Ik wens dat alle kinderen gelijke kansen hebben en dat het niet uitmaakt in welke buurt je geboren wordt. Voor de kinderen in Heerlen hoop ik dat zij zich kunnen losweken van de problematiek die vaak al generatie op generatie wordt doorgegeven. Dat de mensen en organisaties om hen heen hen hierin ondersteunen en opvangen om hun achterstanden in te lopen.” Clemens sluit zich hier volledig bij aan. “Ik hoop dat we de negatieve spiraal kunnen doorbreken zodat er niet opnieuw een generatie kinderen komt die in kansarme omstandigheden opgroeit. Ik wil onze kinderen kansen geven die de vorige generatie ten onrechte niet had. Ik heb geen belangrijker missie dan dat.” 

“Dat de plaats waar je wiegje staat zo bepalend is voor je kansen in het leven is het grootst mogelijke onrecht dat je kunt bedenken.”

Kansrijk van Start in Heerlen

De gemeente Heerlen zette als één van de eerste gemeenten in Nederland structureel in op een goede start voor de allerjongsten. De basis voor het programma ‘Kansrijk van Start’ werd al in 2015 gelegd. Toen deed de gemeente mee aan het landelijke onderzoeksprogramma ‘Healthy Pregnancy 4 All’. Dat richt zich op de verbetering van de perinatale gezondheid in Nederland, vooral onder kwetsbare gezinnen. Clemens “Die studie liet zien dat kinderen die in een achterstandsbuurt worden geboren al direct bij de start van hun leven minder goede kansen hebben. Heerlen scoort vaak ongunstig in de statistieken. Maar deze studie liet echt heel concreet zien dat kinderen in een aantal van onze buurten een grotere kans hebben om ziek te worden of dood te gaan dan kinderen elders in Nederland. Daarvan ben ik me echt rot geschrokken. Je kunt een kind toch niet verwijten waar het geboren wordt?” 

Achterstanden en grootstedelijke problematiek

De problematiek waar Heerlen vandaag de dag mee te maken heeft hangt sterk samen met de geschiedenis van de regio, die gekenmerkt wordt door de mijnbouw. Clemens: “Die mijnbouw heeft een hele belangrijke rol gespeeld bij de ontwikkeling van Heerlen. Het leidde tot werkgelegenheid en, als gevolg daarvan, ook tot een grote bevolkingsgroei. Toen de mijnen in de jaren ’70 werden gesloten trokken veel kansrijke mensen weg en bleef de regio ontredderd achter. Dat is eigenlijk de oorsprong geweest van veel achterstanden en grootstedelijke problematiek waar we vandaag de dag mee te maken hebben. Al generatie op generatie zie je hier dat armoede, ongezondheid, onderwijsachterstanden en een gebrek aan arbeidsparticipatie worden doorgegeven.” 

De negatieve spiraal doorbreken

Om de negatieve spiraal van armoede en ongelijkheid te doorbreken zette de gemeente Heerlen het programma ‘Kansrijk van Start’ op. Hiermee wil zij ervoor zorgen dat álle Heerlense kinderen een goede start krijgen in het leven. 

Het programma kent een aantal actielijnen. Eén daarvan is de actielijn ‘Communicatie’. Debije: “Samen met verschillende partijen, zoals sociaal-maatschappelijke partners, medische partners, het onderwijs, overheden en zorgverzekeraars hebben we een communicatiestrategie ontwikkeld. Onder de naam ‘Sjpruut’, het Heerlense dialectwoord voor ‘spruit’, hebben we een website ontwikkeld. Deze richt zich zowel op onze doelgroep, aanstaande ouders, als op professionals. Daarnaast zijn er andere communicatiematerialen, zoals een knuffel, folders en banners.

In de actielijn ‘Monitoring’ houden we ons bezig met de cijfers. Op basis van een onderzoek van het Urban Datacenter, een samenwerking tussen Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de gemeente Heerlen, weten we welke Heerlense kinderen extra aandacht nodig hebben. Dit zijn bijvoorbeeld kinderen die opgroeien in een eenoudergezin of in een gezin met een laag inkomen. Beide risicofactoren voor een ongelijke start komen relatief vaak voor in Heerlen.” 

Naast programma-overstijgende actielijnen zijn er ook concrete projecten om ouders en kinderen te helpen bij een goede start. Debije: “Samen met de bibliotheek zetten we bijvoorbeeld in op het terugdringen van laaggeletterdheid. In het ‘Jonge Ouders Project’ helpen we ouders onder andere bij  vragen op het gebied van werk en inkomen. Dit project is een samenwerking tussen de jeugdconsulenten van de gemeente en een aantal jeugdzorgorganisaties. Ook worden, op een drietal plaatsen in Heerlen, Sjpruutcafé’s georganiseerd. Hier kunnen (aanstaande) ouders en andere verzorgers, zoals grootouders, elkaar ontmoeten. Zij kunnen vragen stellen, informatie ontvangen en ervaringen uitwisselen. Ook dat is een mooie manier om te kijken waar mensen tegenaan lopen en hoe je daarin kunt ondersteunen. En dan is er natuurlijk de samenwerking met Stichting Babyspullen.”